Cengiz Holding, 3. Havalimanı başta olmak üzere kamu-özel ortaklığı olarak bilinen milyar dolarlık projelerden özelleştirmelere AKP iktidarı döneminde en çok kazanan sermaye grupları arasında. Cengiz Holding 2006 yılında Eti Bakır’ı da özelleştirmeden 37,6 milyon dolara almıştı. O günden bugüne Eti Bakır’dan birkaç yüz milyon dolar kazandığı tahmin edilen grup işçilere ağır çalışma koşulları ve düşük ücret uygulamalarını dayatıyor.
Eti Bakır’da bine yakın işçi 9 Ocak’ta bayramlarda ikramiye, yüzde 25 zam talebiyle greve çıkmıştı. Cengiz Holding, greve Artvin’deki maden işletmelerini kapattığını duyurarak işten atmalarla karşılık verdi. Fakat toplu direniş ulusal basına yansıyıp maden işçilerini Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtlarında otomotiv işkolunda faaliyette bulunan firmada gösterme gibi birçok usulsüzlük yapıldığı ortaya çıkmaya başladı. İşçilerin, işçi sağlığı ve meslek hastalıklarıyla ilgili aktardığı bilgiler basına yansıdı. Bu gelişmeler karşısında şirket geri adım atıp anlaşma yoluna gitti. soL’un konuştuğu işçiler, bölge halkının direnişçi geleneğinin sahiplenilmesinin de büyük etken olduğunu belirtti. Cerattepe, Murgul Damar işletmelerini açarak kârlı bakır cevheri çıkarma işlerine tekrar koyulan Cengiz Holding, emekçileri de işlerine yeniden almak zorunda kaldı. Ancak 35’i Murgul’da, 45’i Artvin’de olmak üzere 80 işçi diğer işçilerden ayrı muameleye tabi tutuldu, işe geri alınmadı. Bu işçilerin ortak özelliğinin grev sırasında bir şekilde öne çıkan, ya da onlara yakın duran yani Cengiz’e göre “sivrilen” işçiler olduğu ifade ediliyor.
İşe alımlar öncesi medyaya iş sağlığıyla ilgili demeçleri yansıyan Osman Çelikarslan da bunlardan biri.
Şimdi Murgul’da “35 onurlu işçi burada, siz neredesiniz?” pankartı altında arkadaşlarıyla birlikte direniyor… Dile kolay 81 gün oldu…
11 Ocak’ta, ahlak ve iyi niyet hallerine aykırılık gibi tazminatsız işten atma için öne sürülen birçok gerekçe gösterilerek 3 yıldır çalıştığı işletmeden çıkarıldığını, aralarında 10 yıllık çalışanlar da olduğunu söyleyen Çelikarslan, korkusuzca konuşmayı sürdürüyor. Hakkını istiyor. “İşsiz bırakıldığımızdan çoluk çocuk perişan olduk. İşe geri dönmek için mücadelemizi sürdürüyoruz ama her gün jandarma müdahale ediyor. İfademizi almak için karakola götürüyor. Bugün de gideceğiz. OHAL’de mücadele etmek suçsa işten atmak da suç. İşimizi, ekmeğimizi istiyoruz. Direniyoruz. Biz direnirken liseyi aynı okulda okuduğumuz işletme müdürü direnişten korkusundan kendi memleketinde korumalarla, eskort eşliğinde geziyor. Tek suçumuz işimize aşımıza sahip çıkmak. Direne direne kazanacağız” diyor.
ÖLÜMCÜL AKCİĞER HASTALIKLARI YAYGIN
Çelikarslan, direnen işçilerin aralarında iş kazası davaları sürenler olduğunu, hatta birinin kolunu kullanamadığını belirtirken, Eti Bakır’da önlem alınmayan toz nedeniyle ölümcül akciğer hastalıklarına yakalananlar olduğunu söylüyor.
Umut-Sen Örgütlenme Koordinatörü Başaran Aksu da Mehmet Cengiz’in Eti Bakır’ı kapayıp tekrar açması, bin işçiyi atıp sonra geri almasının, öne çıkan 80 işçiyi ise bunların dışında tutmasının direniş geleneğini kırmak, işçileri, dolayısıyla Artvin halkını düşük ücretlere razı etme oyunları olduğunu söylüyor. Aksu, Cengiz’in madenlerinde son dönemde her türlü çalışma koşulu altında düşük ücretlere boyun eğen işçiler yaratmak için işçilerin başına eski özel harekatçılardan kişileri işe alarak görev verdiği duyumları aldıklarını belirtiyor.
Murgul’da 2017’de 68 işçinin akciğerlerinde toz olması nedeniyle meslek hastalıkları hastanesine sevk edilmesi medyaya yansımıştı.
AĞZI BOZUK CENGİZ ‘PROJE ZENGİNİ’
Cengiz Holding’in büyük bölümünü kamudan aldığı milyarlarca dolarlık iş bulunuyor. 3. Havalimanı yapımı ve işletmesi, metro, karayolu yapımı, elektrik üretim tesisleri, elektrik dağıtım şirketleri, liman işletmeciliği, turizm, uzun bir liste oluşturuyor:
Karayolu Yapım İşleri: Trabzon-Aşkale yolu, Çayeli-Ardeşen-Hopa yolu, Ankara-Pozantı otoyolu, Hopa-Kemalpaşa-Sarp yolu, Akçaabat-Düzköy yolu, Samsun-Bafra-Sinop yolu, Hopa-Kemalpaşa-Sarp yolu, Çamlıhemşin-Ayder yolu, Ljulin otoyolu-Sofya çevreyolu Daskalova kavşağı.
Baraj ve Hidroelektrik Santrallar: Ilısu Baraj ve HES, Şemkirçay Barajı ve HES, Tahtaköprü-Ceyran Sulama Kanalları, Vayxir Barajı ve Sulama kanalları, Atasu Barajı, Kaleköy Barajı ve HES, Beyhani Barajı ve HES, Menge Barajı, Köprü barajı ve HES.
Metro ve Demiryolu Yapım İşleri: Ankara-İstanbul Demiryolu hattı YHT 2. Etap, İstanbul metrosu 1. Aşama Taksim-4. Levent Elektromekanik İnşaatı, Ankara-İstanbul Demiryolu hattı YHT 1. Etap, Ankara-Sivas Demiryolu projesi, Yerköy-Yozgat-Sivas arası.
Havalimanı: İstanbul 3. Havalimanı, Erbil Uluslararası Havalimanı.
Liman: Alanya yat limanı, Hopa limanı, Ereğli limanı, Sungate Port Rolay Hotel Yat Limanı, Giresun limanı.
Otel ve Diğer Ticari Bina İşletmeleri: Ankara iş merkezi binası, Sungate Port RolayResort Hotel, Le Jardin Resort Hotel, Maslak Plaza, Cengiz Holding yönetim merkezi.
Altyapı: Boru hatları, rehabilitasyon, telekomünikasyon.
Enerji: Samsun 2. Kombine Çevrim Enerji Santralı, Oymapınar HES, Nuh Çimento Hereke Enerji Santralı, Samgaz Doğalgaz Dağıtım, Selçuk Doğalgaz Dağıtım, Eti Alüminyum Kojenerasyon Tesisi, Eti Bakır Murgul HES, Cengiz ithal kömüre dayalı termik santralı, enerji üretim tesisleri.
Maden: Eti Alüminyum (Türkiye’nin alüminyum ihtiyacının yaklaşık yüzde 15’ini karşılıyor.) Eti Bakır (Tesis 3 açık maden ile yılda 2 milyon 700 bin tonun üzerinde tüvenan bakır cevheri çıkartıyor. İşleyerek yılda 75 bin ton bakır konsantresi üretiyor ve Samsun İzabe tesislerine konsantre bakır temin ediyor.)
Turizm: Sungate Turizm ve Bana Turizm. Sungate Port Rolay Resort Hotel, Le Jardin Resort Hotel, Maslak Plaza.
