Hükümetin açıkladığı 3.03 TL yaş çay alım fiyatı dahi yetersizken, şirketler 1.90 TL’den yaş çay alımı yapıyor. Üretici, ‘Perişanız’ diyor.
ÇAYKUR’un yaş çay alımında uyguladığı kota ve açıklanan düşük fiyat nedeniyle özel sektörün kucağına itilen çay üreticisi perişan durumda. Hükümetin yaş çay alımında açıkladığı 2.90 TL taban fiyat, 13 kuruş destekleme primi ile birlikte 3.03 TL alım fiyatı, özel sektörde 1.70-1.80 lira olarak üreticiye yansıtılıyor. Üretici bu nedenle ÇAYKUR’u tercih etse de ÇAYKUR’un dönüm başı 15 kg çay alım yapması, üreticiyi özel sektöre mahkum kıldı. Çayını özel sektöre vermek zorunda kalan üretici, maliyeti dahi karşılayamıyor.
Arhavi’de bazı üreticiler, “Kendi çayımdan ben para kazanamayıp özel sektör kazanacaksa bahçemde bırakırım, toplamam” diyerek çay toplama işini geçici olarak durdurdu. Üreticiler, devletin açıkladığı fiyat altından yaş çay alan özel sektöre yaptırım uygulanmasını veya makul bir fiyat aralığında yaş çay alınması yönünde denetim yapılmasını talep ediyor. Gazetemize konuşan bir üretici, “Şu ana kadar hiçbir resmi bir açıklama veya üreticiye nefes aldıracak bir mesaj henüz yok. Bu konuda tek duyum CHP Artvin Milletvekili Uğur Bayraktutan’ın meclise verdiği araştırma dilekçesinin olduğu. Rize milletvekilleri oyunu aldığı çay üreticisine kendilerini hiç mi sorumlu tutmuyorlar” diyerek tepkileri gösteriyor.
“ŞİRKETLER ÜRETİCİYİ SÖMÜRÜYOR”
Fındıklı İlçesi Ziraat Odası Başkanı Mehmet Ali Özsoy, bazı özel sektör firmalarının, açıklanan 2.90 lira taban fiyatının altında yaş çay satın almasına tepki gösterdi. Özel sektörün emekçiyi sömüren bir düzen kurduğunu söyleyen eden Özsoy, özel sektör firmalarının ortak hareket ederek uyguladıkları bu alım politikası ile kendi kuyularını kazdıklarını söyledi.
1.80-2.00 TL’ye alım yapan özel sektörün üreticiyi mağdur ettiğini ifade eden Özsoy, “Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli yaş çay bedelini 2.90 TL olarak açıkladı. Birkaç gün sonra özel sektörler yüzde 50’lere varan düşük fiyatlarla alım yapmaya başladı. Hangi vicdanla çiftçinin emekçinin hakkını çalıyorsunuz?” diye sordu. Özsoy, “Elinizi vicdanınıza koyup bir daha düşünün. Fabrikalarınızı çalıştırıyor üretim yapıyorsanız, her yıl kapasitenizi artırıyorsanız bugün yok etmeye çalıştığınız çay üreticisinin sayesindedir. Çiftçimizin yaşaması, üretime devam etmesi demek; fabrikalarınızın yaşaması ve üretime devam etmesi demektir” dedi.
Maliyetin altında çay satarak üretime devam edilemeyeceğini ve bu durumuna çay üreticisinin isyan ettiğini belirten Özsoy, “Çiftçimiz özel sektöre ürünü tarlada kalmasın diye hasat yapıp satıyor. Özel sektör elini değmeden çiftçinin sırtından kazanıyor. Yıllardır sektör sıkıntıda dediniz. Biz kazanmadan üretip size kazandırdık. Fabrikalarınızın üretim kapasitesini büyüttünüz, devasa fabrikalara sahip oldunuz. Şimdi vefa borcunuzu ödemeniz gerekirken çiftçiye ihanet ediyorsunuz” dedi.
GEREKEN KANUNLAR ÇIKMALI
Özsoy, “Önce hükümet, sonra tüm Türkiye ve dünya, haklı sesimizi duyana kadar bağıracağız.1.sürgün bitmeden Tarım ve Orman Bakanlığı çay üreticisinin sıkıntılarını masaya yatırmalıdır. Cumhurbaşkanının resmi kayıtlı çay üreticisi olduğu bir ülkede çay kanunu düzenlenmesi için çalışmaların yıllardır devam ediyor olması içler acısı bir tablodur. Çiftçimizin oylarıyla seçilmiş meclis istediğinde gece yarısında toplanıp kararlar alabiliyorsa; ortada 1 milyon insanın mağduriyeti söz konusu. Çay bölgesi Ziraat Odaları olarak 210 bin üreticimiz ve bu sektörden evine ekmek götüren 1 milyon bölge insanı adına çay üreticisini koruyan taban fiyatı altında çay alımını önleyen kanun çıkana kadar susmayacağız” dedi.
ULUSAL ÇAY KONSEYİ BAŞKANINA TEPKİ
Özel sektör firmalarının bu alım politikasına karşı bölgedeki ilgili kitle örgütlerinin tepki göstermesi gerektiğini ifade eden Özsoy, şöyle konuştu: “Rize Ticaret Borsası ve Ulusal Çay Konseyi Başkanı Mehmet Erdoğan ‘ÇAYKUR, kuru çaya zam yapmazsa önümüzdeki günlerde yaş çay fiyatlarını daha da düşüreceklerini’ belirtti. Gerekçeyi ‘Özel sektörün de ayakta durması gerektiği’ olarak açıkladı. Sayın Erdoğan, ayakta durmak için sizi ayakta tutanları yıkmak doğru bir yöntem değildir. Özel sektör ayakta durmak için çalışarak ve emek sarf ederek elde edilen üretimden ve pazarlamadan kazanmak yerine kolay olan çiftçinin sırtından kazanmayı seçmiştir. Çay sektöründe bir ilki başardınız. Büyük-küçük, güçlü-zayıf bütün firmalar ucuz çay alma konusunda hepiniz çok başarılısınız. Eğer fabrikalarınızda üretim yapmanızı sağlayan çiftçiye değer veriyorsanız ve çiftçinin gözünde değerli olmak istiyorsanız; zor olan ama doğru olan çiftçinin hakkı olanı ödeyerek, üretim ve pazarlamada doğru politikalar, kampanyalar yaparak kazanmak için çalışmalar yapın. Bizim kayıklarımız batarsa sizin de gemileriniz batar.”
Hamdi Gökdeniz / Evrensel
